Digitale toegankelijkheid is een kernwaarde in een inclusieve samenleving. Iedereen – met of zonder beperking – moet volwaardig kunnen deelnemen aan het digitale leven. Websites, apps, formulieren en documenten moeten bruikbaar zijn, ongeacht of iemand blind, slechthorend, kleurenblind, motorisch beperkt of laaggeletterd is.
De wettelijke verplichting is helder, maar veel organisaties worstelen met de uitvoering. Waar begin je? Wat moet je toetsen? Hoe weet je of je voldoet? AudITvision helpt organisaties met een gestructureerde en diepgaande WCAG-audit, gericht op inzicht, verbetering en verantwoording.


Ontvang onze gratis whitepaper
Vraag onze gratis whitepaper aan en ontdek hoe u eenvoudig kunt starten, wat het traject kost, hoelang het duurt en waar u rekening mee moet houden.
HOOFDSTUK 1
Wat is WCAG? Een nadere toelichting
De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) zijn dé internationale standaard voor digitale toegankelijkheid. Ze zijn opgesteld door het World Wide Web Consortium (W3C) en beschrijven hoe digitale content toegankelijk gemaakt moet worden voor mensen met een beperking. WCAG vormt de basis voor wettelijke verplichtingen in onder meer de Europese Unie en is onmisbaar voor organisaties die hun digitale dienstverlening inclusief willen maken.
De vier principes van WCAG (POUR)
- Perceivable (Waarneembaar)
- Operable (Bedienbaar)
- Understandable (Begrijpelijk)
- Robust (Robuust)
Structuur van de WCAG-richtlijnen
- Niveau A – minimale toegankelijkheid
- Niveau AA – wettelijk vereist
- Niveau AAA – hoog ambitieniveau
WCAG 2.1 versus WCAG 2.2
WCAG 2.2 voegt extra richtlijnen toe voor cognitieve beperkingen en mobiele gebruikers. Hoewel (nog) niet wettelijk verplicht, wordt het aangeraden om hier bij nieuwe projecten rekening mee te houden.

Juridisch kader: wat zegt de wet over digitale toegankelijkheid?
Digitale toegankelijkheid is in de Europese Unie geen vrijblijvende ambitie, maar een wettelijke verplichting. Afhankelijk van het type organisatie en de aangeboden digitale diensten geldt WCAG-naleving als harde eis. Hieronder de twee belangrijkste kaders.
Organisaties die onder deze wet vallen moeten kunnen aantonen dat hun digitale aanbod toegankelijk is volgens de geldende normen (op dit moment WCAG 2.1 AA).
Let op: de toezicht op naleving kan via klachten, meldingen en – in de toekomst – handhaving door aangewezen instanties verlopen. Organisaties doen er verstandig aan tijdig te starten met audits en verbetertrajecten om compliant te zijn vóór de wettelijke deadline.

HOOFDSTUK 2
Onze aanpak: van nulmeting tot her-audit
Een goede WCAG-audit vraagt om technische deskun-
digheid én gebruiksperspectief. Bij AudITvision hanteren we een praktische, gestructureerde aanpak in zes fasen.
Stap 1: Kick-off
De kick-off is een gezamenlijke sessie met uw interne
stakeholders: communicatie, ICT, webbeheer, functioneel beheer of leveranciers. We nemen u mee in:
- De wettelijke kaders
- Uw verplichtingen onder de WCAG
- De werkwijze van de audit
- Randvoorwaarden en planning
Samen stellen we vast hoe de audit logisch ingepast kan worden in lopende ontwikkel- of beheersprocessen. Deze fase voorkomt misverstanden later in het traject.
Stap 5: Rapportage
De uitkomst van de audit wordt vastgelegd in een toegankelijke en bruikbare rapportage:
- Bevindingen per WCAG-criterium
- Toelichting, voorbeelden, screenshots
- Prioritering en oplossingsrichtingen
- Methode van toetsing
- Template voor toegankelijkheidsverklaring
Stap 6: Her-audit en begeleiding
Na doorvoering van verbeteringen voeren wij een hertoets uit. Daarbij controleren we of:
- De oorspronkelijke issues zijn opgelost
- Nieuwe issues zijn ontstaan
- De verklaring kan worden opgesteld of aangepast
Wij begeleiden indien gewenst bij advies aan ontwikkelteams, borging via templates en redactionele instructies.

4. Niet navigeerbaar met toetsenbord
Voorbeeld: Menu’s of formulieren die alleen met een muis te bedienen zijn
Probleem: Gebruikers zonder muis (bijv. door motori- sche beperking) kunnen de site niet bedienen.
Oplossing: Zorg voor volledige toegang via toetsenbord (tab, enter, pijltjes).
5. Geen of onduidelijke foutmeldingen in formulieren
Voorbeeld: Een foutmelding verschijnt alleen bovenaan het formulier of met een generieke melding
Probleem: Gebruikers weten niet wat ze verkeerd invullen of hoe ze het moeten oplossen.
Oplossing: Toon foutmeldingen bij het juiste veld, benoem de oorzaak en geef herstelinstructies.
6. Slechte kopstructuur (heading levels)
Voorbeeld: Gebruik van vetgedrukte tekst in plaats van echte koppen (H1–H6)
Probleem: Schermlezers kunnen de pagina niet logisch structureren, gebruikers verliezen het overzicht.
Oplossing: Gebruik altijd semantisch correcte HTML-koppen in logische volgorde.
7. Onaangepaste PDF’s
Voorbeeld: Automatisch gegenereerde formulieren zonder tags of leesvolgorde
Probleem: PDF’s zijn niet bruikbaar voor hulptechnologieën
Oplossing: Maak PDF’s toegankelijk met tags, kopstruc- tuur, metadata en correct gedefinieerde tabvolgorde.

Oorzaken van deze knelpunten
Veel toegankelijkheidsproblemen ontstaan niet door onwil, maar door blinde vlekken in het proces:
- Gebrek aan kennis bij redacteuren, ontwerpers en ontwikkelaars
- Geen toegankelijkheidseisen bij inkoop van tools of platforms
- Geen tests met hulptechnologieën zoals schermlezers of toetsenbord
- Snel ontwikkeltempo waarin toegankelijkheid geen expliciete teststap is
Door bewustwording, toetsing en begeleiding kunnen deze knelpunten structureel worden opgelost – vaak zonder grote technische ingrepen.
BUSINESSCASE
WCAG-audit bij een landelijke zorgorganisatie
Een grote Nederlandse zorginstelling, actief in langdurige en geestelijke gezondheidszorg, bedient jaarlijks ruim 50.000 cliënten via haar website, cliëntenportaal en digitale formulieren. De organisatie ontving toenemende klachten van cliënten met een visuele beperking over ontoegankelijke formulieren en onduidelijke foutmeldingen in het portaal. Bovendien was er een formele klacht ingediend bij het College voor de Rechten van de Mens over digitale uitsluiting.
Om risico’s te beperken en inclusie te bevorderen, schakelde men AudITvision in voor een volledige WCAG 2.1 AA-audit. De focus lag op het publieke platform, het inlogportaal en 15 veelgebruikte PDF’s. In overleg werd een representatieve scope vastgesteld, gevolgd door een technische en redactionele nulmeting. De audit bracht 42 concrete toegankelijkheidsproblemen aan het licht – variërend van ontbrekende alternatieve teksten en ontoegankelijke foutmeldingen tot ontoegankelijke tabstructuren in PDF’s.


Prioriteitenrapportage met concrete oplossingen
AudITvision leverde een prioriteitenrapportage met concrete oplossingen. Het interne ICT-team en de webredactie gingen direct aan de slag met onze aanbevelingen. Binnen acht weken werd 90% van de bevindingen opgelost. Tijdens de her-audit werd vastgesteld dat het platform grotendeels conform WCAG 2.1 niveau AA was. AudITvision ondersteunde ook bij het opstellen van een toegankelijke verklaring, inclusief een stappenplan voor resterende punten.
De resultaten? De organisatie werd opgenomen in de Logius toegankelijkheidsmonitor als ‘volledig conform’. Er was een merkbare daling van 22% in helpdeskvragen over het portaal, met name van cliënten
met een beperking. Ook bij aanbestedingen en samenwerkingen bleek de verklaring een voordeel. Medewerkers voelden zich bovendien beter toegerust dankzij interne bewustwordingssessies.
De investering in toegankelijkheid leidde dus niet alleen tot juridische naleving, maar ook tot klanttevredenheid, reputatiewinst en procesverbetering.
 
							